Do zestawu rodzinnych ról, wynikających z pokrewieństwa, które wszyscy dobrze znamy – matka, ojciec, syn, córka i inne – wkracza zdecydowanym krokiem nowa, związana z pełnioną funkcją.
Odpowiedzialność bliskich
Chodzi o opiekuna seniorki/seniora, o kogoś roztaczającego opiekę bardzo częstą lub codzienną nad starszym członkiem rodziny. Najczęściej jest to ktoś blisko spokrewniony – córka czy syn – sam też w sile wieku. Wiadomo przecież, że wnioski z badań demograficznych już od lat charakteryzują społeczeństwo w Polsce, jako starzejące się. Instytucjonalnych i profesjonalnych rozwiązań na cały wachlarz potrzeb praktycznie nie ma. I opieka nad najdojrzalszymi ludźmi dosłownie spada na barki ich bliskich.
Ci z dnia na dzień stają się tzw. nieprofesjonalnymi – czy inaczej rodzinnymi – opiekunami, bez żadnej instrukcji, mapy, podpowiedzi. Za to zwykle z ogromną mobilizacją i pragnieniem wypełnienia swojej roli, jak najlepiej. Z jednej strony siła pokrewieństwa, z drugiej – ogrom i różnorodność spraw, którymi trzeba się zająć, mogą być wyzwalaczem heroicznych zachowań. W środowiskach interesujących się tą grupą – a są to, póki co, głównie organizacje pozarządowe – mówi się nawet o opiekunie-bohaterze.
Ładnie brzmi, jednak im bardziej ktoś zdany jest przede wszystkim na siebie w tej roli i stawia sobie wysokie wymagania, tym bardziej naraża się na zmęczenie pomaganiem.
Uwaga na te symptomy
Zmęczenie pomaganiem to nie choroba – to zestaw objawów. Stan taki, jeśli jest przewlekły i ignorowany, może prowadzić do wypalenia, zespołu stresu pourazowego czy traumy.
Wśród niepokojących symptomów znajdują się, m.in.:
- potrzeba izolacji
- tłumienie emocji
- odrętwienie, zniechęcenie, smutek, apatia
- brak radości, niecieszenie się z czynności, które kiedyś sprawiały przyjemność
- problemy ze snem, bóle głowy, flashbacki
- przewlekłe dolegliwości np. problemy żołądkowo-jelitowe i nawracające przeziębienia
- samoleczenie prowadzące do nadużyć
- brak dbałości o siebie (swój wygląd, higienę, zdrowie)
- stosowanie zaprzeczani,a jako środka samozachowawczego
- wygłaszanie krytycznych uwag o osobach pełniących funkcje administracyjne
- przesadne obwinianie innych
Lista z pewnością na tym się nie kończy, a w odniesieniu do córek i synów opiekujących się starzejącymi się rodzicami należałoby dodać niedawanie sobie prawa do zmęczenia, obwinianie siebie za chęć czy potrzebę odpoczynku, poczucie winy, poczucie braku wyboru. Przekonania te są zarówno objawem zmęczenia pomaganiem, jak i często jego źródłem.
Poszukaj pomocy
Pierwszym krokiem do poszukania pomocy, skorzystania z wiedzy i wsparcia innych jest uświadomienie sobie problemu. Pomagają w tym wspomniane organizacje pozarządowe, mniej lub bardziej formalne grupy, a także publikacje, w tym internetowe.
Portal Senioport.pl oferuje m.in. bazę wiedzy, w tym cykl artykułów pod nazwą „Opiekun, a nie bohater”. Jako jego autorka, przyglądam się różnym dylematom, emocjom, trudnościom z jakimi mierzą się osoby opiekujące się bliskimi. To nie tylko historie pełne zrozumienia i wsparcia, ale także praktyczne wskazówki, by odnaleźć równowagę między troską o innych a dbaniem o siebie. Kolejne odcinki cyklu publikowane są w każdy pierwszy piętek miesiąca.
Zapraszam do lektury https://senioport.pl/author/anna/
